Wat is longkanker?
Kanker is een ziekte waarbij lichaamscellen ongecontroleerd delen. Er ontstaan gezwellen (tumoren). Deze tumoren zijn kwaadaardig. Dit wil zeggen dat de tumor blijft groeien en omliggende weefsels binnendringt en beschadigt. Tumorcellen kunnen ook loslaten en via bloed of lymfevocht elders in het lichaam komen en daar uitgroeien tot nieuwe tumoren (uitzaaiingen).
Longkanker is een tumor die ontstaat in de longen. Longkanker zaait zich doorgaans uit naar de lymfeklieren rondom de luchtpijp. Vervolgens zijn er vaak uitzaaiingen naar andere lymfeklieren (sleutelbeen, oksels, hals) en naar andere organen, bijvoorbeeld de andere long, de lever, de bijnieren, de botten en de hersenen.
Er zijn verschillende vormen van longkanker. Meestal gaat het om kleincellige of niet-kleincellige longkanker. Kleincellige longkanker komt bij ongeveer 20 tot 25 procent van de mensen met longkanker voor. Kenmerkend voor deze vorm is dat cellen zich snel delen, in het omliggende weefsel groeien en uitzaaien. Niet-kleincellige longkanker komt bij ongeveer 75 tot 80 procent van de mensen met longkanker voor. De tumor groeit langzamer en de doorgroei in omliggend weefsel en de uitzaaiingen verlopen daardoor ook langzamer. Door de behandeling lukt het vaak nog om het leven te verlengen en de klachten te bestrijden.
Lees meer
Lees minder
Welke zijn de oorzaken?
Roken is de belangrijkste oorzaak van longkanker. Ongeveer 85% van iedereen die longkanker krijgt, rookt. Toch zijn er ook wel mensen die nooit gerookt hebben en toch longkanker krijgen. Roken is dus niet de enige oorzaak. Waarschijnlijk speelt ook erfelijke aanleg mee.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Er zijn geen gerichte adviezen om longkanker te voorkomen. Een gezonde levensstijl helpt in het algemeen de kans op kanker te verkleinen. Wat betreft longkanker is met name niet roken van belang. Andere belangrijke aspecten van een gezonde levensstijl zijn:
- Houd je gewicht onder controle.
- Beweeg voldoende, namelijk dagelijks minimum 30 minuten matige fysieke activiteit (stevig doorwandelen, zwemmen, fietsen,...).
- Eet gezond en gevarieerd:
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
- Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
- Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
- Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
- Let op de bereiding van vlees/vis. Bij temperaturen boven 200°C (bakken, wokken, bbq) worden kankerverwekkende stoffen gevormd.
- Kunstmatige zoetstoffen (aspartaam, acesulfaam-K,…) zijn niet kankerverwekkend. Deze stoffen hebben enkel in zeer hoge doses een kanker bevorderend effect. Dergelijke doses wordt via voeding nooit bereikt. Jonge kinderen gebruiken zoetstoffen best wel met mate. Door hun lager lichaamsgewicht komen ze sneller aan de maximale doses.
Lees meer
Lees minder
Wanneer dien ik een arts te raadplegen?
Raadpleeg je arts bij klachten die kunnen wijzen op longkanker. Klachten treden vaak pas op in een gevorderd stadium en zijn vaak vaag. Mogelijke klachten zijn:
- vermoeidheid;
- verminderde eetlust;
- gewichtsverlies;
- hoesten, eventueel met bloederig slijm;
- kortademigheid;
- terugkerende luchtweginfecties.
Lees meer
Lees minder
Longkanker
Er zijn geen gerichte adviezen om longkanker te voorkomen. Een gezonde levensstijl helpt in het algemeen de kans op kanker te verkleinen. Wat betreft longkanker is met name niet roken van belang. Andere belangrijke aspecten van een gezonde levensstijl zijn:
- Houd je gewicht onder controle.
- Beweeg voldoende, namelijk dagelijks minimum 30 minuten matige fysieke activiteit (stevig doorwandelen, zwemmen, fietsen,...).
- Eet gezond en gevarieerd:
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
- Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
- Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
- Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
- Let op de bereiding van vlees/vis. Bij temperaturen boven 200°C (bakken, wokken, bbq) worden kankerverwekkende stoffen gevormd.
- Kunstmatige zoetstoffen (aspartaam, acesulfaam-K,…) zijn niet kankerverwekkend. Deze stoffen hebben enkel in zeer hoge doses een kanker bevorderend effect. Dergelijke doses wordt via voeding nooit bereikt. Jonge kinderen gebruiken zoetstoffen best wel met mate. Door hun lager lichaamsgewicht komen ze sneller aan de maximale doses.
Gezonde levensstijl
De kans op een hart- en vaataandoeningen wordt verhoogd door een aantal risicofactoren. Op factoren zoals leeftijd, geslacht en erfelijkheid heeft u geen invloed. Andere risicofactoren kun je wel beïnvloeden via gezonde levensstijl. Concrete maatregelen zijn:
- Stop met roken. Bepaalde stoffen in sigarettenrook beschadigen de binnenwand van de bloedvaten, wat kan leiden tot atherosclerose. Roken verhoogt daarnaast de bloeddruk en heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte.
- Indien je te zwaar bent, probeer dan af te vallen. Overgewicht heeft een schadelijk effect op de bloedvaten aangezien het vaak samengaat met een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte en diabetes.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… . Beweging verlaagt het gewicht en het cholesterolgehalte en heeft een gunstige invloed op de bloeddruk.
- Een hoge bloeddruk verhoogt de kans op een scheurtje in de wand van het bloedvat en vormt zo een grote risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Laat je bloeddruk regelmatige controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge bloeddruk, neem deze dan stipt in.
- Overmatig cholesterol zet zich vast op de binnenkant van de bloedvaten (vorming plaques). Laat het cholesterolgehalte in je bloed controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge cholesterol, neem deze dan stipt in.
- Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt. Een ontregeling van de bloedsuiker, leidt op termijn tot beschadiging van de bloedvaten.
- Vermijd stress. Stress verhoogt de kans op hart- en vaataandoeningen.
- Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
- Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
- Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
- Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Gezonde voeding
Eet gezond. Enkele algemene regels:
- Zorg voor regelmaat:
- Eet op regelmatige tijdstippen;
- Sla geen maaltijden over;
- Neem 3 hoofdmaaltijden en eventueel twee tot drie tussendoortjes.
- Eet gevarieerd.
- Beperk vette en suikerrijke voeding.
- Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
- Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,… . Vezels hebben een cholesterolverlangend effect.
- Wees matig met zout.
- Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.
Hieronder enkele concrete adviezen
Dranken
- Drink 1,5l tot 2l per dag. Bij voorkeur water.
- Vermijd frisdranken. Deze bevatten erg veel suiker. Teveel suiker leidt tot een verhoging van triglyceriden en zo ook tot een te hoge cholesterol.
Granen en zetmeelhoudende producten
- Eet bij voorkeur volle granen zoals in volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, …
- Vermijd croissants, koffiekoeken, rozijnenbrood, sandwiches,…. Deze bevatten veel vetten en suikers en leveren nagenoeg geen voedingsstoffen.
- Gekookte aardappelen hebben de voorkeur.
- Bereid aardappelpuree enkel met melk, gebruik geen boter of eieren.
- Vermijd vette aardappelbereidingen zoals frieten, kroketten, gratin,…
Groenten en fruit
- Groenten en fruit zijn rijk aan vezels. Eet minstens 200g groenten en twee tot drie stukken fruit per dag.
- Diepvriesgroenten zijn even gezond als verse groenten. Vermijd echter diepvriesgroenten bereid in saus.
- Groenten uit blik zijn een gezond en snel alternatief bij tijdsgebrek. Ze bevatten echter erg veel zout. Gebruik met mate.
- Er bestaan veel verschillende soorten groenten en fruit. Variëren is de boodschap!
- Vermijd fruit op siroop. Blikfruit in eigen sap kan wel.
Vlees, vis en eieren
Kies voor mager vlees, zoals
- gevogelte (zonder vel): kip, kalkoen, struisvogel, wilde eend,....
- kalf, rund.
- puur rundsgehakt.
- paard.
- wild (konijn, haas, hert, ree, everzwijn).
- mager varkensvlees (haasje, mignonette, gebraad),
- mager lamsvlees (bout, filet).
- Magere vleeswaren zoals kippenwit, kalkoenham, ontvette ham, rosbief, filet d’anvers, paardenrookvlees, filet de sax, gebraad.
Vermijd vet vlees zoals:
- vet varkensvlees (spieringkotelet, spek, ribbetjes).
- gehakt (gemengd, varken, gevogelte).
- lamsschouder.
- schapenvlees.
- orgaanvlees (lever, zwezerik, tong).
- kant- en klare vleesgerechten.
- gepaneerde vleessoorten.
- vette vleeswaren (salami, boterhamworst, paté, bereide salades).
Vis is rijk aan onverzadigde vetten. Vette vis is rijk aan omega 3 vetzuren, die een gunstig effect hebben op de cholesterol.
- Eet twee tot drie maal per week vis, waarvan minstens één keer vette vis.
- Mager: kabeljauw, schelvis, wijting tong, zeebaars, pladijs, zeewolf,… .
- Vette vis: haring, zalm, sardienen, ansjovis,... .
- Vermijd gefrituurde of gepaneerde vis.
- Schaal- en schelpdieren (garnalen, krab, mosselen,…) bevatten veel cholesterol. Beperk tot één maal per veertien dagen.
Eet niet meer dan twee eidooiers per week. Dit geldt voor alle bereidingen met eieren, dus ook pannenkoeken, gebak, mayonaise,… Je kunt een omelet ook bereiden met één eidooier en twee of drie eiwitten.
Zuivelproducten
- Kies voor magere of halfvolle melk.
- Vermijd producten met volle melk, verse room, vette kaas of yoghurt.
- Kies voor magere of halfvolle yoghurt of platte kaas.
- Vermijd vette kaassoorten (48+). Magere kaassoorten hebben een vetgehalte van maximaal 30+.
- Vermijd kant- en klare desserten op basis van melk (pudding, ijs, mousses,…).
Vetten
Belangrijker dan de totale vetinname is de kwaliteit van vetten.
- Beperk de inname van verzadigd vet en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetten (plantaardige olie, vette vis, noten, zaden).
- Verkies een plantaardige olie boven boter of margarine. .
- Er zijn speciale margarines met plantensterolen op de markt. Deze hebben mogelijk een gunstig effect bij personen met een hoge cholesterol omdat ze de opname van cholesterol ter hoogte van de darm verlagen. Indien je al cholesterolverlagende medicatie gebruikt, bespreek dan het gebruik van dergelijk margarines eerst met je arts.
- Kies zoveel mogelijk voor gezonde bereidingswijzen zoals stomen, koken, grillen, braden,… .
- Vermijd transvetten (koekjes, fastfood, chips, gebak,…).
- Beperk zoveel mogelijk het gebruik van sauzen.
Tussendoortjes
- Eet maximaal twee tot drie tussendoortjes per dag.
- Kies voor caloriearme tussendoortjes zoals vers fruit, mager zuivelproducten, een droge koek, crackers, rijstwafel,… .
- Gebruik zoetstof in plaats van suiker (bijvoorbeeld aspartaam, stevia, tagatesse,… ).
Alcohol:
Drink maximaal twee glazen alcohol per dag.
Lees minder
Lees meer