Dementie is geen ziekte op zich, maar een bepaalde combinatie van klachten die ontstaat door een beschadiging in de hersenen. Er bestaan verschillende vormen van dementie. De vier meest voorkomende vormen zijn:

Ziekte van Alzheimer

Alzheimer dementie is de meest voorkomende vorm van dementie. Door een opeenstapeling van  eiwitten in de hersenen raken bepaalde hersenfuncties verstoord.
Beginnende klachten zijn:

• problemen met het geheugen;
  
  
• problemen met taal (aarzelend spreken, niet op woorden komen);
  
  
• onhandigheid.

Klachten worden geleidelijk aan erger.

Vasculaire dementie

Bij vasculaire dementie treedt er hersenschade op als gevolg van een slechte doorbloeding van de bloedvaten in de hersenen. Deze vorm van dementie kan het gevolg zijn van atherosclerose (slagaderverkalking) maar ook van een herseninfarct of hersenbloeding.

Klachten kunnen vrij plots optreden, bijvoorbeeld door een plotse afsluiting van een bloedvat (herseninfarct). De achteruitgang verloopt meestal trapsgewijs. Dit betekent dat klachten een tijdje constant blijven en dan plots weer verergeren.

Typische verschijnselen:

• achteruitgang geheugen (‘gaten in geheugen’);
  
  
• emotioneel reageren: snel boos worden of om het minste huilen;
  
  
• moeilijkheden met lezen, schrijven, dagelijkse handelingen;
  
  
• traag bewegen, onzeker lopen, weinig gezichtsuitdrukking, zachte stem.

Frontotemperale dementie

Frontotemporale dementie is het gevolg van een beschadiging van het voorste gedeelte of de zijkanten (slaapkwabben) van de hersenen. De oorzaak is niet gekend.

Deze vorm van dementie begint op relatief jonge leeftijd, tussen het veertigste en zestigste levensjaar. Klachten ontstaan geleidelijk en beginnen vaak met ernstige gedragsproblemen.

• geen remmingen: schelden, luid commentaar geven,…;
  
  
• onverantwoorde aankopen doen;
  
  
• emotioneel vlak reageren;
  
  
• gulzig eten, dwangmatig gedrag, weinig spreken,…

Lewy body dementie

Lewy body dementie is het gevolg van de vorming van bepaalde eiwitstructuren in de hersencellen, ook wel Lewy-lichaampjes genoemd.

Bij deze vorm van dementie blijft het geheugen nog redelijk goed. Er zijn vooral problemen met aandacht en het benoemen van dingen. Er kunnen ook bewegingsklachten optreden die ook bij de ziekte van Parkinson voorkomen, zoals beven, stijfheid, houterig lopen,… . Klachten kunnen sterk wisselen, van dag tot dag, soms zelfs van uur tot uur.

Lees meer

Lees minder

De klachten die optreden hebben te maken met het denken, de taal en de waarneming. Mede als gevolg van deze klachten veranderen het gedrag en de stemming. Afhankelijk van de vorm van dementie, kunnen bepaalde klachten meer op de voorgrond treden dan andere.  

Verandering in het denken

• vergeetachtigheid;
• taalproblemen;
• problemen met logisch denken en rekenen;
• Moeite om voorwerpen te herkennen;
• oriëntatieproblemen;
• moeite om handelingen doelgericht uit te voeren.

Verandering van gedrag

Het gedrag verandert onder meer door een veranderde beleving. Angst speelt een belangrijk rol.

• niet meer stil kunnen zitten, vooral ’s nachts onrustig zijn (zwerven);
• agressief worden;
• dingen verzamelen of steeds handelingen of zinnen herhalen;
• ongepast gedrag: grof zijn, bezoek weg sturen,… .

Gedragsproblemen kunnen erger worden door de manier waarop de omgeving op het gedrag reageert. Door negatief te reageren of het gedrag proberen te corrigeren, wordt het vaak alleen maar erger.

Verandering van stemming

In het begin kan het gaan om kleine veranderingen in de stemming, zoals minder actief, minder spontaan of onverschilliger zijn. Later zijn veranderingen meer uitgesproken. De stemming kan sterk verschillen per persoon en kan van het ene op het andere moment omslaan.

• depressie;
• ongewone uitbundigheid;
• angstig worden, zich terugtrekken;
• woedeaanvallen, snel geïrriteerd zijn.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer

De arts heeft verteld dat je dementie het. Je merkt wel dat er dingen misgaan, maar begrijpt niet altijd wat er aan de hand is. Dit kan je angstig maken, boos of verdrietig. Mensen uit je omgeving weten niet altijd goed hoe ze met deze situatie moeten omgaan.

Onderstaande tips kunnen helpen om beter met dementie om te gaan.

• Vertel anderen dat je dementie hebt. Als je dan eens anders reageert, kunnen ze dit ook begrijpen.
• Leg uit hoe het is om dementie te hebben.
• Vertel anderen wanneer je een slechte dag hebt, dan kunnen ze daar rekening mee houden.
• Blijf deelnemen aan gesprekken. Leg anderen uit dat het denken soms wat trager kan gaan, maar dat je nog steeds wilt meepraten.
• Onverwacht bezoek kan je uit balans brengen. Vraag aan familie en vrienden om bezoekjes vooraf te plannen.
• Hulpverleners hebben vaak de neiging zich naar je naasten te richten. Wees niet bang om je in het gesprek te mengen. Durf vragen te stellen wanneer iets niet duidelijk is.
• Leg belangrijke voorwerpen zoals sleutels of je portemonnee op een zichtbare plaats.
• Regelmatig bewegen kan helpen om je te ontspannen.
• Neem ook overdag regelmatig een moment om te rusten.
• Probeer je belangrijkste zaken te regelen, zoals:
• het opstellen van een wilsverklaring.
• het opstellen van een testament.
• betalingen automatisch laten afschrijven (domiciliëring).

• Kom niet te abrupt in het waarnemingsveld van een persoon met dementie maar laat je horen en zien voordat je dichterbij komt.
• Blijf in het gezichtsveld van een persoon met dementie als je tegen hem/haar praat.
• Ga na of hij/zij zintuigproblemen heeft zoals slecht horen of zien.
• Sluit een contact af en loop niet zomaar ineens weg.
• Praat vaker over vroeger dan over nu.
• Gebruik zo weinig mogelijk woorden om zoveel mogelijk te zeggen.
• Gebruik niet alleen woorden om iets duidelijk te maken, maar ook je handen en lichaamstaal.
• Vraag de persoon met dementie liever iets te herkennen dan uit het hoofd te weten.
• Maak zo weinig mogelijk contact met woorden en gebruik zoveel mogelijk andere zintuigen d.w.z. het is goed om zoveel mogelijk te laten zien, voelen, ruiken en proeven. Denk hierbij aan dingen uit zijn/haar verleden, bv. karnemelk.
• Gebruik zo weinig mogelijk zinnen met “Ja, maar” of “Waarom”.
• Blijf vaak herhalen en ga na of de vraag begrepen is.
• Stel niet uitsluitend vragen, maar vertel ook iets over jezelf.
• Stimuleer het uitdrukken van persoonlijke gevoelens en emoties door ernaar te vragen.
• Vermijd afleidingen en teveel drukte terwijl je praat.
• Zorg voor structuur in moeilijke situaties.
• Bied houvast en veiligheid aan.
• Beperk keuzes.
• Vermijd weerstand en verzet.
• Lok geen conflicten uit, versterk geen frustraties.
• Wees niet bestraffend, verwijtend of vernederend.
• Vergroot geen onveiligheid, onzekerheid of angst.
• Stel geen te hoge maar ook geen te lage verwachtingen. Dit is een moeilijke oefening maar loont de moeite.
• Lach iemand niet uit.
• Geef iemand de kans om zich uit te drukken.
• Neem initiatief tot gesprekjes en toon genegenheid.
• Raak mensen met dementie aan, laat ze nabijheid voelen.
• Praat ook tegen ernstig demente mensen, spreek ze aan.

• Vlucht niet weg van gevoelens, laat ze toe.
• Spreek over je gevoelens met iemand die je vertrouwt.
• Elke situatie is anders. Probeer niet teveel te vergelijken met wat anderen overkomt.
• Zoek contact met mensen die hetzelfde meemaken. Dit kan het gevoel van eenzaamheid verminderen.
• Doe niet alles alleen. Zorgen voor iemand met dementie is zwaar. Schakel tijdig hulp in. De huisarts en andere hulpverleners kunnen veel voor u betekenen. Overleg met hen. Zeker als bepaalde symptomen verergeren, verandere of als nieuwe symptomen optreden.
• Aarzel nooit hulp te vragen. Je kunt thuis hulp krijgen, maar er zijn ook opvangmogelijkheden in verzorg- en verpleeghuizen.
• Neem regelmatig tijd voor uzelf. Probeer elke dag iets te doen wat u leuk vindt, al is het maar voor even  (lezen, tv kijken, tuinieren,…).
• Houd eventueel een dagboek bij om je gevoelens en gedachten neer te schrijven.
• Laat de zorg ook eens over aan anderen (familie, vrijwilligers, oppasdiensten, …).
• Leg anderen uit dat dementie de oorzaak kan zijn van gedragsproblemen. Veel mensen denken bij dementie aan geheugenproblemen maar weten niet dat er ook problemen met het gedrag kunnen ontstaan. Een beetje uitleg is dan nuttig.
• Bespreek moeilijk gedrag met de arts. Soms zijn er eenvoudige oplossingen.
• Probeer nog te genieten van mooie momenten zoals een wandeling, een spelletje,… .

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer