Wat is de ziekte van Addison?
Bij de ziekte van Addison, of primaire bijnierinsufficiëntie, zijn de bijnieren (klieren boven de nieren) beschadigd. Normaal maken de bijnieren volgende hormonen aan:
- Cortisol: betrokken bij afweerreacties (immuunsysteem), stress en inspanning en het reguleren van de bloedsuiker.
- Aldosteron: regelen van het vocht -en zoutgehalte in het lichaam (bloeddruk constant houden).
- Mannelijk geslachtshormoon.
Bij een tekort aan cortisol en aldosteron kunnen volgende symptomen en klachten optreden:
- Vermoeidheid, zwakte, duizeligheid;
- Verminderde eetlust of juist hongeraanvallen;
- Trek in zout voedsel;
- Gewichtsverlies (door minder eetlust en vochtverlies);
- Misselijkheid, braken (kans op uitdroging);
- Bruine huidverkleuring (precies zongebruind) of juist witte vlekken;
- Versnelde hartslag;
- Spierpijn/spierzwakte;
- Veranderingen in de menstruatie;
- Haaruitval (bij vrouwen vooral schaam –en okselhaar, bij mannen vooral hoofdhaar);
- Depressie, vergeetachtigheid.
De eerste symptomen komen pas tot uiting wanneer al een groot deel van de bijnier beschadigd is. Dit kan enkele maanden tot een jaar duren.
Addison crisis
In situaties zoals bij stress, koorts, extreme vermoeidheid of zware verwondingen maakt een gezond lichaam extra cortisol aan. Bij personen met bijnierinsufficiëntie is dit niet mogelijk, waardoor het lichaam in crisis kan geraken. Je kunt je erg ziek voelen met symptomen zoals braken, misselijkheid, buikpijn, diarree, hoofdpijn, nekpijn, koude rillingen, sufheid,… . In erge gevallen kun je het bewustzijn verliezen.
Lees meer
Lees minder
Wat zijn de oorzaken?
Meestal is de oorzaak een auto-immuunziekte. Dit betekent dat het afweersysteem van het lichaam niet goed werkt en het lichaamseigen weefsels aanvalt. In dit geval de bijnieren. Beschadiging van de bijnieren kan ook het gevolg zijn van andere aandoeningen zoals kanker of tuberculose. Bijgevolg wordt er geen of onvoldoende cortisol en aldosteron geproduceerd.
Medisch gezien is er enkel sprake van de ziekte van Addison, wanneer de oorzaak in de bijnieren zelf ligt (primair). Wanneer de aandoening een andere oorzaak heeft, wordt er gesproken van secundaire of tertiaire bijnierinsufficiëntie. Secundaire bijnierinsufficiëntie is het gevolg van een aandoening aan de hypofyse, waardoor de bijnieren te weinig gestimuleerd worden tot productie van hormonen. Tertiaire bijnierinsuffciëntie is het gevolg van langdurig gebruik van bepaalde medicatie (corticosteroïden). Bij beide aandoeningen wordt er wel aldosteron aangemaakt maar geen of onvoldoende cortisol.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik zelf doen?
Bij een crisis is het belangrijk dat je onmiddellijk de juiste medicatie krijgt toegediend. Maak je ziekte kenbaar door bijvoorbeeld steeds een SOS bandje of hangertje te dragen.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Contacteer je arts bij bovenstaande symptomen (onder 'Wat is de ziekte van Addison'). De diagnose kan gesteld worden op basis van symptomen en eventueel verder onderzoek. De aandoening kan enkel behandeld worden met medicatie.
Lees meer
Lees minder
Onderzoeken
Bij het stellen van de diagnose kunnen volgende onderzoeken uitgevoerd worden:
Bloedtest
Bepaling van natrium, kalium, cortisol en ACTH in het bloed.
ACTH stimulatie test
Bepalen van het cortisolniveau in het bloed voor en na injectie met synthetisch ACTH. ACTH stimuleert de bijnieren tot productie van coritisol. Bij beschadiging van de bijnier zal de toename van cortisol in het bloed beperkt zijn.
Insuline tolerantie test
Bepaling van het cortisolniveau in het bloed na injectie met insuline. Door de insuline daalt de bloedsuiker. In normale omstandigheden reageert het lichaam hierop met de aanmaak van cortisol.
CT-scan
Bepalen van de grote van de bijnieren en controle op eventuele afwijkingen.
Lees meer
Lees minder
Ziekte van Addison
De aandoening kan enkel behandeld worden met medicatie .In situaties zoals bij stress, koorts, extreme vermoeidheid of zware verwondingen maakt een gezond lichaam extra cortisol aan. Bij personen met bijnierinsufficiëntie is dit niet mogelijk, waardoor het lichaam in crisis kan geraken. In erge gevallen kun je het bewustzijn verliezen.
Extra médicatie zal dan moeten worden toegediend. Maak je ziekte kenbaar door bijvoorbeeld steeds een SOS bandje of hangertje te dragen.
Lees minder
Lees meer