Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van de dikke darm.  Het slijmvlies van de dikke darm wordt aangetast, waarbij er zweren ontstaan op de ontstoken plekken. De ontsteking begint meestal in het rectum (laatste deel van de dikke darm) en breidt zich verder uit tot één aaneengesloten ontstoken gebied.

Soms beperkt de ontsteking zicht tot het rectum. Er wordt dan gesproken van proctitis.

Als gevolg  van de ontsteking is de resorptiefunctie van de dikke darm verstoord.  Er is een groot verlies van vocht en elektrolyten via de stoelgang. De stoelgang is dun (diarree), bloederig en slijmerig. Diarree wordt vaak voorafgegaan door ernstige krampen. Door het bloedverlies kan er op termijn bloedarmoede ontstaan. Fistels en vernauwingen komen zelden voor.  

Periodes van opstoot wisselen af met rustige perioden waarin er weinig tot geen klachten zijn. De ernst en duur van klachten kan erg wisselend zijn, zodat het verloop van de aandoening nauwelijks te voorspellen valt.  

De eerste klachten treden meestal op tussen het vijftiende en dertigste levensjaar.  

Bij ernstige klachten of wanneer de behandeling niet aanslaat, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Bij een operatie wordt de dikke darm weggenomen en wordt er een ileostoma aangelegd. Een ileostoma is een kunstmatige uitgang voor de stoelgang. De stoelgang wordt dan opgevangen in een zakje

Patiënten met colitis ulcerosa hebben een grotere kans om darmkanker te krijgen.

Lees meer

Lees minder

De precieze oorzaak van colitis ulcerosa is niet gekend. Drie factoren zouden een rol spelen:

Immuunsysteem (afweer)
Het afweersysteem in de darm valt de bacteriën die normaal in de darm leven om onbekende reden aan, met ontstekingen tot gevolg.

Erfelijkheid
Mensen met erfelijke aanleg zijn vatbaarder om de aandoening te krijgen. Ongeveer vijf tot tien procent van de mensen met een colitis ulcerosa, heeft een familielid met de aandoening. Erfelijkheid vormt dus maar een klein deel van de verklaring.

Omgevingsfactoren
De belangrijkste omgevingsfactoren zijn stress en roken.

Stress zou geen ontsteking veroorzaken maar beïnvloedt wel de ernst van de klachten. Hoe minder stress, hoe minder klachten en hoe gunstiger het verloop van de ziekte.

Roken lijkt een gunstig effect te hebben bij colitis ulcerosa, waarom is niet duidelijk. Omwille van de schadelijke effecten van roken is het echter ook voor patiënten met colitis ulcerosa sterk aanbevolen om niet te roken.

Lees meer

Lees minder

Door uw levensstijl aan te passen, kan een opstoot voorkomen worden of kan de ernst van de klachten verminderen.

• Rook niet. Omwille van de schadelijke effecten van roken op de gezondheid, is roken ook voor patiënten met colitis ulcerosa af te raden.
• Een speciaal dieet is meestal niet nodig. In principe is geen enkel voedingsmiddel verboden. Zorg voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Beperk de inname van vetten en suikers. Bij het opvlammen van de ontsteking kunnen klachten bij sommige patiënten wel erger worden bij het eten van:
  
  
• grote maaltijden. Neem bij voorkeur kleine frequente maaltijden;
• gasvormende voedingsmiddelen. Let bij het opvlammen van de ontsteking op met koolsoorten, prei, ui, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken, alcohol, eieren en vis
• sterke kruiden;
• koffie, thee;
• vezelrijke voeding (volle graanproducten, rauwe groenten, vers en gedroogd fruit, noten, zaden).

• Drink 1,5 liter tot 2 liter vocht per dag. Drink bij diarree nog meer om uitdroging te voorkomen.
• Zorg voor voldoende rust en ontspanning.
• Vermijd stress. Stress en spanning kunnen een opstoot uitlokken en klachten verergeren.
• Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen, bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… .

Lees meer

Lees minder

Contacteer je arts bij:

• bloedverlies bij de stoelgang;
• aanhoudende diarree;
• ernstige buikklachten;
• sterk ongewenst gewichtsverlies (meer dan drie kilo op één maand tijd);
• aanhoudend gevoel van ziek zijn en vermoeidheid.

Lees meer

Lees minder

Enkele mogelijke onderzoeken zijn:

Bloedonderzoek

• Opsporen bloedarmoede.
• Opsporen ontsteking.
• Opsporen voedingstekorten.

Onderzoek van de stoelgang

• Opsporen van bloed, onverteerde voedingsresten.
• Opsporen bacteriën om andere oorzaken zoals een infectie uit te sluiten.

Coloscopie
Er wordt een flexibele slang, met een camera en lampje, via de anus in de dikke darm geschoven. De arts kan zo de binnenkant van de dikke darm bekijken. Eventueel wordt er een stukje weefsel weggenomen dat verder microscopisch wordt onderzocht (biopsie).

Virtuele colonografie
Er worden beelden gemaakt van de dikke darm door middel van CT of MRI technieken.

Gastroscopie
Er wordt een flexibele slang, met een camera en lampje, via de mond en de slokdarm tot en de maag en dunne darm geschoven. De arts kan zo de binnenkant van de maag en de dunne darm bekijken. Eventueel wordt er een stukje weefsel weggenomen dat verder microscopisch wordt onderzocht (biopsie).

Lees meer

Lees minder

Roken
Roken zou mogelijk een gunstig effect hebben op colitis ulcerosa. Omwille van de schadelijke effecten van roken op de gezondheid, is roken ook voor patiënten met colitisc ulcerosa af te raden.

Stress
Stress en spanningen kunnen een opstoot uitlokken en klachten verergeren.

• Vermijd stress.
• Neem voldoende rust. Slaap voldoende.
• Neem op tijd ontspanning.

Voeding
Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat bepaalde voedingsmiddelen colitis ulcerosa veroorzaken. In principe mag je alles eten en is het advies om de richtlijnen van de actieve voedingsdriehoek te volgen. Zorg voor een gevarieerde voeding met veel groenten en fruit. Beperk de inname van vetten en suikers. Verder gelden volgende voedingsadviezen:

• Geen enkel voedingsmiddel is verboden. Voeding vermijden uit angst voor pijn is niet zinvol. Buikkrampen ontstaan vaak tijdens of vlak na de maaltijd. Deze pijn heeft echter niets te maken met het soort voedsel dat gegeten werd, maar is een reactie van het lichaam wanneer het voedsel in de maag komt. Pijn kan bij sommige patiënten wel sterker zijn bij het eten van:
• grote maaltijden. Neem bij voorkeur kleine frequente maaltijden.
• gasvormende voedingsmiddelen. Let bij het opvlammen van de ontsteking op met koolsoorten, prei, ui, knoflook, peulvruchten, koolzuurhoudende dranken, alcohol, eieren en vis.
• sterke kruiden.
• koffie, thee.
• vezelrijke voeding (volle graanproducten, rauwe groenten, vers en gedroogd fruit, noten, zaden).
• Als gevolg van bloedverlies kan er bloedarmoede ontstaan. De arts zal in dit geval een ijzerpreparaat voorschrijven. Neem nooit voedingssupplementen op eigen houtje.
• Bij een opstoot voel je je ziek, vermindert de eetlust en je voedingstoestand kan snel achteruit gaan. Soms zijn aanvullende dieetpreparaten aanbevolen. Spreek hierover met je arts of een diëtist. Deze dieetpreparaten brengen veel energie en voedingsstoffen aan in een compacte hoeveelheid. Ze zijn verkrijgbaar in de apotheek onder vorm van dranken, pudding en mousses. Bij ernstige complicaties, zoals vernauwingen of fistels, kan de arts (aanvullende) sondevoeding overwegen.
• Veel patiënten met colitis ulcerosa hebben lactose-intolerantie. Voeding die lactose bevat geeft dan klachten zoals buikpijn, krampen, diarree, winderigheid en een opgeblazen gevoel. Vermijd in dit geval melk en melkproducten. Zure melkproducten (yoghurt, karnemelk) en harde kazen geven vaak geen klachten.

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer